Wil je jezelf kort introduceren en ons meer vertellen over je werk rondom wooncoöperaties?

"Ik ben Arie Lengkeek, werk als onderzoeker, conceptontwikkelaar en programmamaker in het domein van stad en stedelijkheid. Mijn praktijk heb ik de afgelopen zeven jaar opgebouwd rond de commons, waarvan de wooncoöperatie een vanzelfsprekend én een revolutionair voorbeeld is.

Als programmamaker combineer ik werken in de concrete praktijk met onderzoek, reflectie en het politieke. Vorig jaar verscheen ons boek ‘Operatie Wooncoöperatie, uit de wooncrisis door gemeenschappelijk bezit’, wat dat allemaal ook bij elkaar brengt, en in de context van hier en nu voor de Nederlandse woningmarkt agendeert."
 

Hoe dragen wooncoöperaties bij aan het oplossen van de huidige maatschappelijke uitdagingen?

"Laten we eerlijk zijn: wooncoöperaties zijn, in het rijke boeket van ‘instituties voor collectieve actie’, een lastige. Daar is de groei ook veel minder sterk dan in andere domeinen, zoals energie en zorg. Want met vastgoed is veel tijd en geld gemoeid. Bovendien is het hele Nederlandse systeem ingericht op het individu, liefst als koper. En de volkshuisvestingssector die we hebben, is sterk ingesnoerd en losgezongen van de huurders. Kortom: hoog tijd voor herontdekking van het gemeenschappelijke als drager van de woningbouw. In landen als Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk zie je welke vitaliteit en potentie én kwaliteit dat oplevert. De wooncoöperatie lost niet alles met een toverstokje op: het vraagt echt eerst om begrip en maatwerk bij overheden en banken. Maar als je nú begint, heb je over tien jaar een systeem dat zichzelf in stand kan houden en uitgroeien."

Kun je een voorbeeld geven van een succesvolle wooncoöperatie en wat we daaruit kunnen leren?

"Deze maand is in Amsterdam de wooncoöperatie De Warren feestelijk geopend, op het Steigereiland in IJburg. Zij begonnen hun initiatief op hetzelfde moment als wij in Rotterdam met Het Rotterdams Woongenootschap van start gingen. In Rotterdam is het nog steeds niet gelukt. In de tussentijd heeft Amsterdam een heel systeem opgebouwd, wat past op de eigen aard van wooncoöperaties als initiatief én als onderneming. Kavels, passende grondprijzen en erfpachtcontracten, een financieringsregeling voor plankosten. Dat maakt alle verschil: coöperaties en overheid (en markt) moeten op de juiste condities met elkaar samenwerken. Plus natuurlijk de onverzettelijke kracht van een groep mensen die weten wat ze kunnen!"

Welke link zie je tussen je eigen werk en CollectieveKracht?

"Ik ben op een gegeven moment de term ‘gemeenschapseconomie’ gaan gebruiken. Want ik merkte dat iedereen heel blij is met ‘initiatieven’, en met de inzet van wat ‘stadsmakers’ wordt genoemd. Maar daarmee blijft het ook schattig, een uitzondering, een bijzonderheid. Bewoners die initiatief nemen worden gezien als vrijwilligers. Maar daarmee mis je de échte potentie die dit heeft: zeggenschap en zelfbestuur, het organiseren vanuit andere waarde en ander rendement, én een oplossing die ook op de lange termijn werkt. Collectieve kracht laat zien hoe we kunnen bouwen aan veerkrachtige instituties. Dat is een woord waar sommigen voor terugschrikken, maar ik denk dat het een absolute voorwaarde is. Dat vraagt een gedeeld begrip van de plek van de commons -of liever: de gemeenschapseconomie- naast markt en overheid, en ook in nauwe samenwerking daarmee. Dat ontstaat niet vanzelf. CollectieveKracht voedt die beweging: door de massa ervan te tonen, door patronen te duiden, en door te agenderen dat er zoiets is als… collectieve kracht. Ik kan het niet beter zeggen."